ਸੂਰਤ-ਸੀਰਤ, ਸੁਰ-ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੁਮੇਲ : ਸੁਰੱਈਆ.......... ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ / ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ

31 ਜਨਵਰੀ ਬਰਸੀ ‘ਤੇ  
ਸਿਨੇ-ਜਗਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਲਾ, ਸੀਰਤ-ਸੂਰਤ ਅਤੇ ਸੁਰੀਲੇ ਸੁਰ-ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਮੰਤਰ-ਮੁਗਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ, ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ‘ਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਦੇ ਝੰਡੇ ਗੱਡਣ ਵਾਲੀ, ਕਲਾਸਿਕ ਬਦਾਮੀ ਅੱਖਾਂ, ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਨਾਲ ਸਿਲਵਰ ਸਕਰੀਨ ਦੀ ਬੇ-ਤਾਜ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੀ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਸੁਰੱਈਆ । ਜਿਸ ਨੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰ  1940 ਤੋਂ 1950 ਤੱਕ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਸਿਰਹਾਣਾ ਮੱਲੀ ਰੱਖਿਆ । ਇਸ ਸੁਪਨਪਰੀ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਅਤੇ ਪੂਰਾ ਨਾਂਅ ਸੁਰੱਈਆ ਜਮਾਲ ਸ਼ੇਖ ਸੀ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਈਆ ਮੁਬਿਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਜਦ ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਲੰਘਦੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਝਲਕ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਜਾਮ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ । ਹਰ ਕੋਈ ਉਹਦੀ ਆਕਰਸ਼ਕ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਹੀ ਅੱਖਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮਾਨਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲਾ ਰਹਿੰਦਾ । ਉਂਝ ਵੀ ਕਿਹੜਾ ਉਹ ਬਸਰੇ ਦੀ ਹੂਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ । ਸੁਰੱਈਆ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਜਾਂ ਐਕਟਿੰਗ ਦੀ ਬਕਾਇਦਾ ਕੋਈ ਸਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਈ । ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਆ ।

ਧਰਮਸਾਲ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਧਸੰਗ ਸਚਖੰਡ ਵਸਾਇਆ……… ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ ਐਮ.ਏ.ਬੀ.ਟੀ.

8 ਜਨਵਰੀ, ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ, ਸਾਲ 2012 ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਚ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਪ੍ਰਥਾ ਅਤੇ 1699 ਦੀ ਵੈਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਵਲੋਂ ਖੰਡੇ ਦੀ ਪਹੁਲ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਵਾਲੇ ਵੀ ਸਨ, ਦੁਆਰਾ ਰਖਿਆ ਗਿਆ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਾਰਸ਼ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਸੀ।

ਯੂ. ਜੀ. ਸੀ. ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਐਡਵਾਂਸ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਸਬਾਲਟਰਨ, ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਰੀ ਸਾਹਿਤ ਬਾਰੇ ਪੰਜ ਰੋਜ਼ਾ ਸੈਮੀਨਾਰ ਹੋਇਆ……… ਸੈਮੀਨਾਰ / ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੱਗੜ

ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਯੂ. ਜੀ. ਸੀ. ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਐਡਵਾਂਸ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਅਕਾਦਮੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ਼ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਨਵੇਂ ਸਰੋਕਾਰ : ਸਬਾਲਟਰਨ ਅਤੇ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ’ ਅਤੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਰੀ ਸਾਹਿਤ’ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜ ਰੋਜ਼ਾ ਸੈਮੀਨਾਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੈਨੇਟ ਹਾਲ ਵਿਚ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮੁੱਦਈ ਡਾ. ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਉਪ ਕੁਲਪਤੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿਧ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਡਾ. ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿਧ ਆਲੋਚਕ ਡਾ. ਜਗਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਤੇ ਮੁਖੀ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 

ਧੂਮ ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਗਈ ਲੌਹੜੀ ਮੈਲਬੌਰਨ ਦੇ ਵਿਚ..........ਯੁੱਧਵੀਰ ਸਿੰਘ

ਕਲਗੀਧਰ ਸਪੋਰਟਸ ਅਤੇ ਕਲਚਰਲ ਕਲੱਬ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰਾਂ ਇਸ  ਸਾਲ ਵੀ ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਮੇਲਾ 21 ਜਨਵਰੀ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਹੈਂਪਟਨ ਪਾਰਕ ਦੇ ਆਰਥਰ ਵਰੇਨ ਹਾਲ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਰਾਕੇਸ਼ ਕਾਵੜਾ ਜੀ  ( ਡਿਪਟੀ ਕਾਂਸਲੇਟ ਜਨਰਲ ਮੈਲਬੌਰਨ ) ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰਿਫਥ ਅਤੇ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ ਜੀ ਸਨ । ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਟੇਜ ਦੀ ਸ਼ਾਨ  ਮਨਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਕਮਾਲ ਸ਼ਾਇਰੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ । ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਹਾਵਤਾਂ ਤੇ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜੀ ਰੱਖਿਆ । ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨੇ ਅਨੂਸ਼ਾ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ  ਬੱਚੇ ਮਨ ਕੇ ਸੱਚੇ ਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਰਾਣਾ ਐਨ ਜੈਡ ਨੇ ਧੀਆਂ  ਬਾਰੇ ਇਕ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਦ  ਗੁਰਮੀਤ ਸਾਹਨੀ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਮੋਹ ਲਿਆ । ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਸੀ ਬੁਆਇਜ਼ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ  ਡਾਂਸ ਕੀਤਾ । ਗਿੱਧਾ ਤੇ ਭੰਗੜਾ ਕਲਗੀਧਰ ਕਲੱਬ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ  ਮੈਲਬੌਰਨ ਢੋਲ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਢੋਲ, ਢੋਲਕ, ਅਲਗੋਜੇ ਤੇ ਚਿਮਟੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਸੁਲਤਾਨ ਢਿੱਲੋਂ, ਗਿੰਨੀ ਸਾਗੂ, ਜੈਦੀਪ ਗੋਰਾਇਆ, ਸੰਨੀ ਦੱਤ, ਜਸਪਾਲ ਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸੈਂਡੀ ਨੇ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਤੇ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ ।

ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਨਹੀਂ ਪੰਜਾਬ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ: ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ……… ਲੇਖ / ਖੁਸ਼ਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਸੁਨਾਮ, ਮੈਲਬੌਰਨ

ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲੋਕ ਕਾਮੇਡੀ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਟੇਜ ਉਤੋਂ ਉਸਦਾ ਬੋਲਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼, ਵੱਖ–ਵੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀਤੇ ਵਿਅੰਗ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਭਾਵੇ ਉਸਦੇ ਹਰੇਕ ਵਿਅੰਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗੰਭੀਰ ਸਨੇਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਉਸਦੀ ਕਾਮੇਡੀ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਫੁਲਕੇ ਹਾਸੇ  ਤੇ ਮਜ਼ਾਕ ਵਜੋਂ ਹੀ ਲੈਂਦੇ ਰਹੇ । ਪਰੰਤੂ ਘੱਟ ਲੋਕ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਹਾਸਿਆਂ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਮੋ ਕੇ ਰੱਖੀ ਬੈਠਾ ਹੈ । ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਬਦ ਤੋ ਬਦਤਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹਾਲਤ, ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਚੱਕੀ ਵਿੱਚ ਪਿਸਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੇ ਵੈਣਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਉਚਾਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਨੇ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਉੱਤੇ ਮਲ੍ਹਮ ਲਾਉਣ ਦਾ । ਉਸਦੇ ਅੰਦਰ ਧੁਖ ਰਹੀ ਇਸ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਹੋਰ ਹਵਾ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਆਫ ਪੰਜਾਬ (ਪੀ.ਪੀ.ਪੀ.) ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਧਨ ਕੁਬੇਰ ਲੀਡਰਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਦਾਅ ਤੇ ਲਗਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਾਂ ਉਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ।

ਬਹੁਤ ਉਤਰਾਅ–ਚੜ੍ਹਾਅ ਵਾਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚੋਣ ਇਤਿਹਾਸ……… ਲੇਖ / ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ

1947 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਟਿਲ-ਚਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਫਰਵਰੀ 1946 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੁੱਲ 175 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨੂੰ 75, ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 51, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ 23, ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 21 ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ 5 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ । ਲੈ ਦੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤਹਿਤ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਖਿਜਰ ਹਯਾਤ ਖਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਅਧੀਨ ਬਣੀ। ਪਰ ਜਨਵਰੀ 1947 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਵਿਰੋਧ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮਾਰਚ 1947 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਖਿਜਰ ਹਯਾਤ ਖਾਂ ਨੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਨੂੰ ਲੁਕਵੀਂ ਹਵਾ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਜਾਬ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀ ਵੰਡ ਤੇਈ ਜੂਨ ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ। ਹੱਦ ਬੰਦੀ ਕਮਿਸ਼ਨ 30 ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਰਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਮਾਰੀਆਂ ਮੱਲਾਂ ਵਾਲਾ ਇਲਾਕਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਣ ਨਾਲ 17 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਤੇ 12 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ।

ਯਾਦਗਾਰੀ ਰਿਹਾ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ’ਚ ‘ਸਿੱਖ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ ਔਰਤ ਤੇ ਦਲਿਤ’ ਸਬੰਧੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰ.......... ਡਾ. ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੱਗੜ

ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਆਈ. ਸੀ. ਐਸ. ਐਸ. ਆਰ ਹਾਲ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਿੱਖ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ‘ਸਿੱਖ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ ਔਰਤ ਤੇ ਦਲਿਤ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ : ਸਾਹਿਤ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰਵਚਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ’ ਮੁੱਖ ਥੀਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜੰਮੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਵਲੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਕਾਲਜਾਂ ਤੋਂ ਆਏ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।  

ਮਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਖਿੱਚ……… ਲੇਖ / ਖੁਸ਼ਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਸੁਨਾਮ, ਮੈਲਬੌਰਨ

ਹਰ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਫਿਤਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜਾਇਆਂ  ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਜਕੜ ਕੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਪੌਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ, ਸਗੋਂ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਜੁੱਦਾ ਹੋ ਕੇ ਪੌਦਾ ਜਾਂ ਇਨਸਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਰਝਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਸੁੱਕ ਸੜ ਕੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੁੱਖ ਚਾਹੇ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਉਚਾ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਮੀਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਵੇਂ ਇਨਸਾਨ ਭਾਵੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਵੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜੰਮਣ ਭੂਮੀ ਲਈ ਧੜਕਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਹਾਕਾਂ ਵਜਦੀਆਂ ਸੁਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਂ ਦੇ  ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਕੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ 36  ਕਿਸਮ ਦੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਵੀ ਵਧੀਆ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਜੰਮਣ ਭੂੰਮੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨੀ ਹੀ ਸ਼ਿਦਤ ਉਸਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਹਸਰਤ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਪਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਾਸ਼ ! ਉਹ ਇੱਕ ਪੰਛੀ ਬਣ ਜਾਵੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰ ਨਿਕਲ ਆਉਣ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਝੱਟ ਉਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਰੱਖ ਸਕੇ।

ਮਾਘ........ ਕਾਵਿ ਕਲੰਡਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੁੰਨੜ


ਕੱਕਰ ਕੋਰਾ ਕਹਿਰ ਦਾ, ਮਹੀਨਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਮਾਘ,
ਬੁੱਕਲ ਦੇ ਬਿਨ ਨਾ ਸਰੇ, ਨਾ ਸੁੱਤਿਆਂ ਨਾ ਜਾਗ।

ਦਸ ਦਸ ਦਿਨ ਧੁੰਦ ਨਾ ਮਿਟੇ, ਲੱਗੇ ਪੈਂਦੀ ਭੁਰ,
ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਨਾ ਦਿਸਦਾ, ਕੀ ਦਿਸਣਾ ਹੈ ਦੂਰ।

ਮੂੰਹ ਹੱਥ ਧੋ ਕੇ ਸਾਰਦੇ, ਪੰਜ ਇਸ਼ਨਾਨੇ ਕਰਨ,
ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਤਿੜਕਣ ਠੰਡ ਨਾ, ਹੋਰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਠਰਨ।

ਧੁੱਪ ਸੇਕਣ ਆਏ ਮਹਿਮਾਨ……… ਜਨਮੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ

ਜੇ ਦਿਨ ਨਿੱਖਰੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਜਿਹੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਧੁੱਪ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੋਨੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸੇ ਲਈ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਹੁੰਮ ਹੁਮਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲ ਵਹੀਰ ਘੱਤਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸੁਹਾਵਣੇ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਭਲਾ ਪਰਦੇਸੀ ਪੰਛੀ ਕਿਵੇਂ ਛੱਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਲੇ ਇਹ ਆਪਣੀਆਂ ਠਾਹਰਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੂਬਸੂਰਤ ਪੰਛੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਝਿੜੀ ਦੇ ਵਿਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਤੁਰ ਕੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲਾ ਸਕੋ ਤਾਂ, ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਕਿਰਤਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮੈਂ ਭਾਵੇਂ ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਦੇ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 54 ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਮ ਇਹ ਹਨ, ਮੋਰ, ਬਗਲਾ, ਡੋਈ, ਟੀਲ, ਢੀਂਗ, ਮੁਰਗਾਬੀ, ਚੂਹਾਮਾਰ, ਤੋਤਾ, ਘੁੱਗੀ, ਪਪੀਹਾ, ਕੋਇਲ, ਉੱਲੂ, ਚੰਡੋਲ, ਲਟੋਰਾ, ਕਾਂ, ਚਿੜੀ, ਬਿਜੜਾ, ਤੂਤੀ, ਬੋਲੀ, ਡੁਬਕਣੀ, ਨੜੀ, ਸੁਰਖਾਬ, ਚਿੱਟਾ ਬੁੱਜਾ, ਦਰਜਣ ਚਿੜੀ, ਦੱਈਆ, ਇੱਲ, ਗਿਰਝ, ਲਗੜ, ਬਾਜ਼, ਤਿੱਤਰ, ਬਟੇਰਾ,  ਜੰਗਲੀ ਮੁਰਗਾ, ਟਟੀਰੀ, ਮਰਵਾ, ਚਹਾ, ਡਮਰਾ, ਤਹੇਰੀ, ਕਬੂਤਰ ਗੋਲਾ, ਨੇਰਨੀ, ਕਿਲਕਿਰ, ਕਠਫੋੜਾ, ਅਬਾਬੀਲ, ਤਿਲੀਅਰ, ਗੁਟਾਰ, ਸੇਰ੍ਹੜੀ, ਬੁਲਬੁਲ, ਗਾਲ੍ਹੜੀ, ਚਰਚਰੀ, ਕਸਤੂਰੀ, ਮਮੋਲਾ, ਧਿਆਲ, ਮੁਨੀਆ ਤੇ ਨਾਚਾ।

ਕਾਲਾ ਲੇਖਾ.......... ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ‌‌ਦ‌ਿਲਜੋਧ ਸਿੰਘ

ਇਸ ਜੀਵਨ  ਦਾ ਕੀ ਸੀ ਆਦ‌ਿ
ਇਸ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅੰਤ ਭਲਾ  ਕੀ
ਸੁਭਾ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਗਮ ਨੂੰ ਚੱਟਦਾ
ਜੀਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੇ  ਇਨਸਾਨ

ਕੱਲ ਦਾ ਜੀਵਨ ਕਿਸ ਦੇ ਲੇਖੇ
ਅੱਜ ਦਾ ਜੀਵਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਅਰਪਨ
ਇਹ ਬੇਮਕਸਦ ਉਮਰ ਦਾ ਲੇਖਾ
ਕੌਣ ਕਰੇਗਾ ਕੱਲ ਪਰਵਾਣ

ਦਰੀ..........ਵਿਸਰਦਾ ਵਿਰਸਾ / ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ

ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਦਰੀ ਦਾ ਬੜਾ ਢੁਕਵਾਂ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅੱਜ ਵੀ ਹੈ । ਦਰੀ ਵਿੱਚੋਂ  ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਝਲਕ ਬੜੀ ਡੁੱਲ੍ਹ ਡੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਪਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ । ਇਸ ‘ਤੇ ਪਾਏ ਫੁੱਲ, ਵੇਲ ਬੂਟੇ,  ਘੁੱਗੀਆਂ ਬਟੇਰ, ਸ਼ੇਰ ਚੀਤੇ  ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਕਰ ਜਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਉਣੀ ਹੋਈ ਦਰੀ ਜਿੱਥੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਸੀ ਉੱਥੇ ਇਹ ਘਰ ਦੀਆਂ ਸੁਆਣੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨੂੰ ਉਘਾੜ ਕੇ ਉਭਾਰਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ।  ਭਾਵ ਕਪਾਹ ਚੁੱਗ ਕੇ, ਸੁਕਾ ਕੇ ਪਿੰਜਣੀ, ਫਿਰ ਇਸ ਦਾ  ਸੂਤ ਕੱਤਕੇ ਰੰਗਣਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਦਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇਣਾ ਆਦਿ ਕੰਮ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਦਰੀ ਜਿੱਥੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਹਸਤ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ੳਜਾਗਰ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਤੇ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਬੇਸ਼ੱਕ  ਦਰੀ ਉਣਨਾ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ  ਸ਼ੌਂਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋਈ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਹ ਇੱਕ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ ਕੰਮ  ਸੀ। ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਆਪਣੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦਾਜ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਰੀਝ ਨਾਲ ਦਰੀਆਂ ਉਣ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ । ਹਰ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਇਹ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਦਾਜ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਰ ਮੂੰਹ ਤੇ ਹੋਣ । ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਾਜ ਨੂੰ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਦਰੀ ਦਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦਾ ਦਰੀ ਤੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਤਾਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।  

ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਹੈ……… ਹੱਡਬੀਤੀ / ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤੀਮਾਨ


ਸੱਚ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕਿਆ, ਭਾਵੇਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਵੀ ਗੱਲ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਆਪ ਬੀਤੀ ਜੱਗ ਬੀਤੀ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਆਪ ਬੀਤੀ ਮੇਰੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸਾਂ। ਹਕੀਕਤ ਨੰਗੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਸ਼ਰਮ ਜਿਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਸਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਕਹਿੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਲੇਖਕ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਸੱਚ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ? ਫੇਰ ਸੋਚਦੈਂ, ਮੈਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਲਿਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ? ਮੈਂ ਕੋਈ ਚੋਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ? ਠੱਗੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦਾ? ਮੈਂ ਤਾਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਮੇਰੀ ਦੁੱਖਾਂ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਹਕੀਕਤ 'ਪ੍ਰੈਸ' ਨੇ ਚੁੱਕ ਲਈ, ਜਦ ਮੈਂ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕਿਆ ਸਾਂ। ਪੱਤਰਕਾਰ ਲਵਲੀ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅੰਦਰ ਵੜ ਕੇ ਮਰ ਜਾਣ ਨਾਲੋਂ ਕੋਠੇ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਰੋਣਾ-ਪਿੱਟਣਾ ਸੌ ਗੁਣਾ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਤੂੰ ਸ਼ਰਮ ਨਾ ਮੰਨ, ਹਕੀਕਤ ਨੰਗੀ ਹੋਣ ਤੋਂ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਸਰਮਾਏ ਨੂੰ ਰੁਲਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ, ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਨਿਕਲ ਆਵੇਗਾ। 'ਮੈਂ ਹਾਂ 'ਚ ਹਾਂ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਲਵਲੀ ਗੋਇਲ, ਰਜੀਵ ਗੋਇਲ, ਤਰਸ਼ੇਮ ਸ਼ਰਮਾ ਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਜਿੰਦਲ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਆਰਟੀਕਲ ਪੇਪਰਾਂ 'ਚ ਲਾ ਦਿੱਤੇ। 'ਮਾਲਵਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਇਲਾਕਾ ਰਾਮਪੁਰਾ ਫੂਲ ਬਠਿੰਡਾ' ਨੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਆਰਟੀਕਲ ਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ 'ਚੋਂ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾਵਾਂ, ਕਲੱਬਾਂ ਤੇ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੇਪਰਾਂ 'ਚ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਸੁੱਤੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਹੋ ਗਈ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਅਲਫਾ ਜ਼ੀ ਨਿਊਜ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਟੂਡੇ ਚੈਨਲਾਂ ਨੇ ਮੂਵੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪਲੱਸ ਨੇ ਵੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾ ਕੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਭ ਕੁਝ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਜਿਉਂਦਾ ਦੁਸਮਣ- ਮਰਿਆ ਦੋਸਤ……… ਕਹਾਣੀ / ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤੀਮਾਨ

ਰੰਗ-ਬਰੰਗੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਾ ਦਾ ਦੋਸਤ ਲੱਭਣਾ ਕੋਈ ਸੌਖਾ ਕਾਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੰਦੇ ਦੀ ਪਰਖ ਨਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਭੇਸ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਗੁਣਾ ਦੇ ਗੁਧਲੇ (ਖਜਾਨੇ) ਨੂੰ ਵੀ ਅਣਡਿੱਠਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਅਸਲੀ, ਸੱਚੀ ਪਾਰਖੂ ਅੱਖ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਸਖਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਵੀ ਸੁਨਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਦੂਰ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਵੋਟ ਰਾਜ ਹੈ, ਤੱਕੜੇ ਦੀ ਵਹੁਟੀ ਬੀਬੀ ਜੀ, ਮਾੜੇ ਦੀ ਵਹੁਟੀ ਭਾਬੀ ਵਾਲਾ। ਦੂਜਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਬੰਦਾ ਹੀ ਡੇਢ ਹੈ, ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹੋ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪੂਰਾ ਹਾਂ, ਅੱਗੇ ਖੜਾ ਦੂਜਾ ਬੰਦਾ ਅੱਧਾ ਹੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਮੋਹ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਇੱਜਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਅਗਾਂਹ-ਵਧੂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਕੀਤੇ ਆਪਣੇ ਫੋਕੇ ਨੰਬਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ ਦਾ ਹੈ, ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨਾ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕੇ।

ਔਰਤ……… ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘਾਇਲ

ਵਾਂਗ ਦੀਵੇ ਦੇ ਜਲਦੀ ਏਂ ਤੂੰ,
ਹਨੇਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਤੁਫ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ,
ਵਾਂਗ ਰੁੱਖ ਦੇ ਸੜਦੀ ਏਂ ਤੂੰ,
ਧੁੱਪ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਛਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ।

ਚਾਨਣ ਕਰਦੀ ਏਂ ਚਾਰ ਚੁਫ਼ੇਰੇ,
ਦੂਰ ਭਜਾਉਂਦੀ ਏਂ ਤੂੰ ਹਨੇਰੇ,
ਫਿਰ ਵੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ,
ਧੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਮਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ।
ਵਾਂਗ ਰੁੱਖ ਦੇ ਸੜਦੀ ਏਂ ਤੂੰ,
ਧੁੱਪ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਛਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ।

ਭੇਡ ਚਾਲ……… ਲੇਖ / ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ ਐਮ.ਏ.ਬੀ.ਟੀ.

ਇਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ‘ਰੀਸ’ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੂਬੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਆਮ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੁਰਾਈ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਦੀ ਰੀਸ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਸੋਝੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਬੁਰੇ ਕੰਮ ਦੀ ਰੀਸ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਆਦਤ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕਲ੍ਹ ਇਹ ਰੀਸ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿਚ, ਔਖੇ ਹੋ ਕੇ, ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਦੀ ਅਤੇ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦਨ ਵਰਗੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦੀ ਆਮ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਇਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕਾਂ, ਗੀਤਕਾਰਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੁਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਟਿੱਲ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਪੜ੍ਹੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬਣੋ ਤਾਂ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿਚ ਦੌੜ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਔਖੇ ਹੋ ਕੇ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਬਣਾ ਕੇ ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ ਹਿੰਦੀ ਲਿਖਵਾਉਣ ਦੇ ਆਦੀ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਫੇਰੀ ਤੇ ਆਏ ਰੁਸਤਮੇ ਹਿੰਦ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਲਵਾਨ ਅਤੇ ਸਫ਼ਲ ਕਲਾਕਾਰ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਲਗਾਏ ਗਏ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਲੱਖ ਯਤਨ ਕਰਨ ਤੇ ਵੀ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਸਹੀ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਨਾ ਬੋਲ ਸਕਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੇਹਨਤ ਸਫਲ ਨਾ ਹੋਈ ਤਾਂ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਆਮ ਚੱਲ ਪਈ ਸੀ:

ਬੇਲਿਬਾਸ ਮੁਹੱਬਤ.......... ਕਹਾਣੀ / ਬਲਰਾਜ ਸਿੱਧੂ, ਯੂ. ਕੇ.

ਡੋਨਾ ਪਾਉਲਾ ਦੀ ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾ
 
ਚਾਰ ਸੌ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣੀ ਮੇਰੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਭਟਕਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਤਮਾਵਾਂ ਨੂੰ, ਰੂਹ ਦਾ ਹਾਣੀ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇਜੋੜ੍ਹ ਵਿਆਹਾਂ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਰੂਪੀ ਮਗਰਮੱਛ ਖਾਹ ਗਿਆ।-ਬਲਰਾਜ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਯੂ. ਕੇ.

ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨਾਲ ਢਾਸਨਾ ਲਾਈ ਖੜ੍ਹੀ ਡੋਨਾ ਦੂਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਤੈਰਦੀ ਮਛੇਰਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਨਾਵ ਨੂੰ ਨਹਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਇਕ ਅਦਿੱਸ ਸਰਹੱਦਬੰਧੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਹੱਦ ਬਾਰੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਡੋਨਾ ਦਾ ਪਿਤਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਮਛੇਰੇ। ਇਸ ਸਰਹੱਦ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਇਲਾਕਾ ਡੋਨਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਾਈਸਰੌਇ (ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਾਇਮ-ਮੁਕਾਮ ਰਾਜ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ) ਅਮਾਰਲ ਡੀ ਮੈਨੇਜ਼ੀਜ਼ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ। ਇਹ ਮਛੇਰੇ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚੋਂ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਕਮਾਈ ਵਿਚੋਂ ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਲਗਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਾਈਸਰੌਇ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਬੇਗੈਰਤ ਕਿੱਥੇ ਵਸਦਾ ਏ.......... ਲੇਖ / ਯੁੱਧਵੀਰ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ

ਬੇਗੈਰਤ ਸ਼ਬਦ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਿ਼ਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਬੜੀਆਂ ਅਟਪਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਕਹਿ ਦੇਵੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬੇਗੈਰਤਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਬੈਠੇ ਹਾਂ । ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਪੜੇ ਉਤਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਅਸੀਂ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਕੁਝ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਵਾਂਗੇ ਤੇ ਸਾਡੀ ਵੀ ਸਾਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੀ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗੀ । ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਹੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ । ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇਖ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੇਗੈਰਤਾਂ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਿਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਨੂੰ ਸਦਮਾ, ਸਾਂਢੂ ਸ੍ਰ. ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ।

ਐਡੀਲੇਡ : ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ‘ਚ ਇਹ ਖਬਰ ਬੜੇ ਦੁੱਖ ਨਾਲ਼ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਿਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਦੇ ਸਾਂਢੂ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਗੱਜਣਵਾਲਾ ਸੁਖਮਿੰਦਰ ਦੇ ਸਾਲਾ ਸਾਹਿਬ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਪਿੱਛੋਂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ‘ਚ ਜਾ ਬਿਰਾਜੇ ਹਨ । ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ, ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਸਿਮਰਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ, ਇੰਦਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ, ਇੱਕ ਬੇਟਾ ਤਖ਼ਤ ਸਿੰਘ, ਭਰਾ ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ । ਉਹ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਮੋਗਾ ਜਿਲ੍ਹਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਾਫੂਵਾਲਾ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ ਤੇ ਕਰੀਬ 36 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ‘ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ । ਜਿ਼ਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਗੁਰਮੁਖ ਇਨਸਾਨ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਸਿੱਖੀ ਤੇ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ਼ ਜੋੜਿਆ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ,  ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਦਕਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਫ਼ਾਨੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਰਿਵਰਲੈਂਡ ਇਲਾਕੇ ‘ਚ ਇਹ ਚਰਚਾ ਆਮ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਡੋਲ ਖਾਲਸਾ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸਾਰਥਕ ਕੀਤਾ ਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ਼ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਜੂਝਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ‘ਤੇ ਅਡੋਲ ਰਹੇ । ਇਸ ਵਕਤ ਦੌਰਾਨ ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਤੇ ਬੇਹੱਦ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ । ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮੋਹ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ।
 
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਦਾ ਭੋਗ 14 ਜਨਵਰੀ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਗਲੌਸਪ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ (ਸਾਊਥ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ) ਵਿਖੇ 11.00 ਤੋਂ 12.30 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪਵੇਗਾ । ਗਲੌਸਪ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਰਿਵਰਲੈਂਡ ਵਿਖੇ ਮੁੱਖ ਸੜਕ “ਸਟੂਅਰਟ ਹਾਈਵੇ” ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਐਡੀਲੇਡ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 220 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ । ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਵੱਖਰੇ ਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਭੇਜੇ ਜਾ ਰਹੇ । ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਮੋਬਾਇਲ ਨੰਬਰ 0434 289 905 ‘ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
****

ਹਰਿਆਣਾ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ ਦਾ ਸਰਤਾਜ ਸੀ, ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਂਗ.......... ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ / ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ

ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ/ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਨਾਂਅ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹਰਿਆਣਾ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ ਮਹਿਰੂਮ ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਂਗ ਦਾ, ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਭਾਵੇਂ ਸਰੀਰਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈ ਚੁਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੱਜਣ, ਮਿੱਤਰ, ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਜਿਹਨ ਵਿਚ ਅੱਜ ਵੀ ਉਹ ਹਸਮੁੱਖ ਚਿਹਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਡਾ: ਕਾਂਗ ਨੂੰ ਇਕ ਚੰਗੇ ਆਲੋਚਕ ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਇਕ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ ਲਈ ਹਰ ਵਕਤ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਂਗ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1952 ਵਿਚ ਗਿ: ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਮੁਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਾ: ਕਾਂਗ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਐਮ।ਏ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬੈਚ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਨ 1979 ਵਿਚ ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਂਗ ਨੇ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਿਲ ਹੋਇਆ।

ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਆਖਿਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਚੋਣ ਮੁੱਦਾ.......... ਲੇਖ / ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ


ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਚੋਂ ਦੇਸ਼ੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕਮਾ ਰਹੀਆਂ ਨੇ  ਅਰਬਾ ਖਰਬਾਂ ਰੁਪਏ
 ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਐਥੀਕਲ, ਜੈਨੇਰਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪੋਗੰਡਾ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਥੀਕਲ ਦਵਾਈਆਂ ਸਟੈਂਡਰਡ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁਣ ਸਟੈਂਡਰਡ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਜੈਨੇਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਐਥੀਕਲ ਅਤੇ ਜੈਨੇਰਿਕ ਉਂਜ ਕੁਝ ਕੁ ਮਿਕਦਾਰ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿਚ ਢੇਰ ਸਾਰਾ ਫਰਕ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਹੋਲ ਸੇਲਰ ਤੋਂ ਰਿਟੇਲਰ ਨੂੰ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਸਤੇ ਰੇਟ ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਫਰਕ ਦਵਾਈ ਉਪਰ ਅੰਕਿਤ ਐਮ ਆਰ ਪੀ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੈਨੇਰਿਕ ਦਵਾਈ 'ਤੇ ਮੁੱਲ 85 ਰੁ. ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਉਹ ਰਿਟੇਲਰ ਨੂੰ 35 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਾਰਸ ਦੀ ਮਲ੍ਹਮ ਟਿਊਬ 'ਤੇ 45 ਰੁਪਏ ਅੰਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਉਹ 15 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਸੈਕਸ ਸਬੰਧੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਘਪਲੇ ਹਨ। ਇਕ ਦਵਾਈ ਦੇ ਉਤੇ 195 ਰੁਪਏ ਰੇਟ ਅੰਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਦਵਾਈ ਰਿਟੇਲਰ ਨੂੰ 25 ਰੁਪਏ ਦੀ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਖਾਂਸੀ ਦੀ ਦਵਾਈ ਅੰਕੇ ਹੋਏ ਰੇਟ ਤੋਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾਂ ਤੱਕ ਵੱਧ ਰਿਟੇਲਰ ਤੋਂ ਵਸੂਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਰਿਟੇਲਰ ਨਸ਼ੇੜੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਦਵਾਈ 10 ਗੁਣਾਂ ਤੱਕ ਮਹਿੰਗੀ ਵੇਚਦਾ ਹੈ। 

ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰਦਿਆਂ……… ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ / ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ

7 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਬਰਸੀ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
 
ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਦਾ ਥੰਮ੍ਹ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 10 ਅਕਤੂਬਰ 1951 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦਾਖ਼ਲਾ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ) ਵਿਚ ਸ। ਮੱਘਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਬਟਾਲਾ ਤੋਂ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਸਪੋਰਟਸ ਕਾਲਜ ਜਲੰਧਰ ‘ਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲਿਆ।

ਉਸ ਨੇ ਹਾਕੀ ਦੇ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ 1967 ਨੂੰ ਸਕੂਲੀ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1968 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਮੈਚ ਖੇਡੇ। ਇਹਨਾਂ ਮੈਚਾਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਸਦਕਾ ਹੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਟੀਮ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਦੌਰਾ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਖਿਡਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਹੀ ਰੇਲਵੇ ਵਿਚ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲੀ।

ਉਦਾਸੀ……… ਗੀਤ / ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਮਠਾੜੂ

ਅੱਜ  ਬੁਰਾ ਨਾ ਮੰਨੋਂ ਜਨਾਬ, ਦਿਲ ਉਦਾਸ ਹੈ,
ਕਹੀ ਸੁਣੀ ਕਰ ਦਿਉ ਮਾਫ, ਦਿਲ ਉਦਾਸ ਹੈ।

ਜਦ ਜ਼ੁਲਮ ਹੋਵੇ  ਮਜ਼ਲੂਮ ਤੇ,  ਇਹ ਨਾ ਸਹੇ,
ਕੋਈ  ਸੁਣੇ  ਜਾਂ ਨਾ ਸੁਣੇ, ਇਹ ਅਪਣੀ ਕਹੇ,
ਨਾ  ਜਾਵੋ  ਇਹਦੀ  ਫੋਕੀ  ਮੁਸਕਾਨ ਤੇ ਯਾਰੋ,
ਇਹਦੇ ਅੰਦਰ ਦੁੱਖ ਹਜ਼ਾਰ, ਦਿਲ ਉਦਾਸ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬੀ......... ਗੀਤ / ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਮਠਾੜੂ

ਮਿੱਠੀ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ  ਜੀਹਦੀ  ਟੌਹਰ ਏ ਨਵਾਬੀ,
ਪਾਪਾ ਮੈਂ ਵੀ ਚਾਹੁੰਨਾ ਹੁਣ  ਸਿੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬੀ।

ਪੈਂਤੀ  ਅੱਖਰਾਂ  ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਯਾਦ ਕਰਨਾ,
ਫੇਰ  ਲਗਾਂ  ਮਾਤਰਾਂਵਾਂ  ਦਾ  ਹਿਸਾਬ   ਕਰਨਾ,
ਸਦਾ ਰੱਖੂੰਗਾ ਧਿਆਨ  ਕਿਤੇ ਹੋ ਜੇ ਨਾ ਖਰਾਬੀ,
ਪਾਪਾ ਮੈਂ  ਵੀ  ਚਾਹੁੰਨਾ ਹੁਣ  ਸਿੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬੀ।

ਮੋਰਨੀ ਗੀਤ ਰਾਹੀਂ ਹਰ ਪਾਸੇ ਬੱਲੇ-ਬੱਲੇ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਗੀਤਕਾਰ “ਬਿੰਦਰ ਨਵੇਂ ਪਿੰਡੀਆ” .......... ਸ਼ਬਦ ਚਿਤਰ / ਰਾਜੂ ਹਠੂਰੀਆ

ਨਕੋਦਰ ਕਸਬੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਨਵਾਂ ਪਿੰਡ ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਜੰਮਪਲ ਬਿੰਦਰ ਨਵੇਂ ਪਿੰਡੀਏ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਹੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਪੰਡੋਰੀ ਖਾਸ ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਕਰ ਕੇ, ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਾਲਜ ਨਕੋਦਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਨੂੰ ਗੀਤ ਲਿਖਣ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਂਕ ਪੈ ਗਿਆ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਧੂਰੀ ਛੱਡ ਜਰਮਨ ਆ ਗਿਆ। ਏਥੇ ਉਸ ਨੇ ਕੰਮ ਨਾਲ ਜੱਦੋ ਜਹਿਦ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ।

ਸੁਹਣੀ-ਸੁਰੀਲੀ-ਸੁਰ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੁਮੇਲ; ਮਲਕਾ-ਇ-ਤਰੰਨਮ ਨੂਰਜਹਾਂ......... ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ / ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ

ਗਾਇਕੀ ਅਤੇ ਐਕਟਿੰਗ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਲੋਹਾ ਮੰਨਵਾਉਣ ਵਾਲੀ, ਸੁਹਣੀ-ਸੁਰੀਲੀ, ਸੁਰ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੁਮੇਲ, ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਨਾਮਵਰ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਨੂਰਜਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਨਾਂਅ ਅੱਲਾ ਵਸਾਈ ਸੀ । ਅੱਲਾ ਵਸਾਈ ਦਾ ਜਨਮ ਕਸੂਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਭੀੜ ਭੜੱਕੇ ਵਾਲੇ, ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਚੰਗੀ ਦਿਖ ਵਾਲੇ, ਭੀੜੇ ਜਿਹੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿੱਚ 21 ਸਤੰਬਰ 1926 ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤਕ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ਤਿਹ ਬੀਬੀ ਅਤੇ ਮਦਦ ਅਲੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਅੱਲਾ ਵਸਾਈ ਦੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ 10 ਹੋਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਵੀ ਸਨ।

ਨਵਾਂ ਹੀ ਕੁਝ ਕਰ ਦਿਖਾਈਏ......... ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ਮੁਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘੱਗ

ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਨਾਲ, ਨਵਾਂ ਹੀ  ਕੁਝ ਕਰ ਦਿਖਾਈਏ
ਮਿਲ ਬੈਠਣ ਦੀ ਜੁਗਤੀ ਸਿਖ ਕੇ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਆ ਘਰ ਵਸਾਈਏ

ਮੰਡੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਮਾਲ ਰੁਲੇ ਨਾਂ, ਪੂਰੀ ਕੀਮਤ ਮਿਲੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ
ਅੰਨਦਾਤਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਏੇ ਸੌਖਾ, ਖੀਸਾ ਉਸ ਦਾ ਭਰ ਦਿਖਾਈਏ

ਲੀਪ ਦਾ ਸਾਲ ਤੇ ਚੋਣਾਂ ਵੀ ਨੇ, ਲੀਪ ਜਿਹਾ ਨਾ ਚੁਣ ਲਈਂ ਬੰਦਾ
ਪਾਰਟੀ ਜੱਕੜ ਤੋਂ ਉਚੇ ਉਠ ਕੇ, ਚੁਣ ਕੇ ਕੋਈ ਨਰ ਬਿਠਾਈਏ

ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਆਗੂ ’ਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਖੋਰਾਂ, ਨੱਥ ਹੈ ਇਕ ਦਿਨ ਪਾਉਣੀ ਪੈਣੀ
ਤਕੜਾ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਦਾ ਦਰ ਦਿਖਾਈਏ

ਤਿੰਨਾਂ ਘੰਟਿਆਂ ‘ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੁਟਾਉਣ ਵਾਲਾ ਦਿਨ……… ਵਿਅੰਗ / ਗੱਜਣਵਾਲਾ ਸੁਖਮਿੰਦਰ

ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਦੁਆਬੀਏ ਮਾਸੜ  ਦੇ  ਚੌਥੇ  ਨੰਬਰ ਵਾਲੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਛੁਹਾਰਾ  ਛੁਹਾਉਣ ਵਾਲਾ ਦਿਨ ਵੀ ਆ ਗਿਆ । ਟੈਂਟ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਤੇ ਬੈਠੇ ਆਏ ਗਏ ਜੁਆਈ ਭਾਈ ਫੂਫੜਾਂ ਮੇਲੀਆਂ  ਨਾਲ ਭੁਜੀਏ ਬਦਾਨੇ ਨਾਲ ਘੁਟਾਂ ਵੱਟੀ ਚਾਹ ਪੀਂਦੇ  ਦੋ ਕੁ ਮਹੀਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਅਸੰਬਲੀ ਚੋਣਾਂ ਤੇ ਮਗਜ਼ ਮਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਂ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਵੱਡੇ ਗੇਟ ਥਾਣੀ ਇਕ ਪੇਟੀਆਂ ਅਲਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਕੈਂਟਰ ਨੇ ਆ ਮੂੰਹ ਕੱਢਿਆ। ਅਜੇ ਡਾਲਾ ਲਾਹਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਘਰਵਾਲੇ   ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਐਂ ਲਾਹੁਣ ਪੈ ਗਏ  ਜਿਵੇ ਪੱਲੇਦਾਰ ਮੰਡੀ’ਚ ਆਈ ਝੋਨੇ ਦੀ ਟਰਾਲੀ ਨੂੰ ਚੌਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਘੇਰ ਲੈਂਦੇ ਹੁੰਦੇ  ।ਬੜੀ ਜੁਗਤ ਨਾਲ ਰੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੈ ਹੋਏ ਲੱਦੇ ਹੋਏ ਹੋਏ  ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ; ਐਨੀ ਦਸ ਕੁਅੰਟਲ ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਮਾਸੀ  ਹੁਰੀਂ ਸਾਂਭਣਗੇ ਕਿਵੇਂ। ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਚੱਜ ਨਾਲ ਸੌਣ ਲਈ ਇਕ ਇਕ ਕਮਰਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਮੀਂਹ ਕਣੀ ਆ ਜੇ ਤਾਂ , ਕੋਈ ਦਲਾਨ ‘ਚ ਕੋਈ ਬਰਾਂਡੇ ‘ਚ ਕੋਈ ਵਾੜੇ ‘ਚ  ਸੌਂ ਕੇ ਬੁੱਤਾ ਸਾਰਦਾ  ।ਸੱਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਂਟਰ ਤੋਂ ਇਕ ਡਾਈਨਿੰਗ ਟੇਬਲ ਹੋਰ ਉਤਰਦਾ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਪਹਿਲੇ ਜੋ ਤਿੰਨ ਆਏ ਸੀ ਸਾਰੇ ਸੁੱਚੇ ਦੇ ਸੁੱਚੇ ਅਣਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ; ਉਨਾਂ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਕ ਦਿਨ ਵੀ  ਬੈਠ ਕੇ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਖਾਧੀ । ਇਕ ਦਾ ਮੇਜ਼ ਵਰਤੋਂ ‘ਚ ਹੈ ਜਿਸ ਤੇ ਡਿਨਰ ਲੰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖੇਸ ਵਿਛਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਕੱਪੜੇ ਪਰੈਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ  ।ਬਾਕੀ ਦੇ ਐਸ ਵੇਲੇ  ਘੁਣ ਖਾਧੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਸਣੇ ਪੁਰਾਣੀ  ਸਵਾਤ ‘ਚ ਹੇਠ ਉਤੇ ਐਂ ਪਏ ਆ ਜਿਵੇਂ ਐਜੁਕੇਸ਼ਨ ਬੋਰਡ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡ ਬਰਾਂਚ ‘ਚ  ਪੁਰਾਣਾ ਫਰਨੀਚਰ ਪਿਆ ਹੋਵੇ।ਫਿਰ ਜਦ ਪੰਜਾਂ ਜਾਣਿਆ ਨੇ  ਹਾਥੀ ਵਰਗਾ  ਸੋਫਾ ਥੱਲੇ ਲਾਹ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਤਾਂ  ਵੇਖ ਕੇ ਲੱਗਿਆ ਇਹ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਦਿਨ ਚੱਲੂ ; ਜੁਆਕਾਂ ਨੇ ਚਾਅ ਚਾਅ ‘ਚ ਪੁੱਠੀਆਂ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰ ਮਾਰ ਕੇ ਸਪਰਿੰਗ ਐ ਬਾਹਰ ਦਿਸਣ ਲਾ ਦੇਣੇ ਜਿਵੇਂ ਬਟਿੰਡੇ ਵਾਲੇ ਥਰਮਲ ਦੀਆਂ ਚਿਮਨੀਆਂ  ਦੂਰੋਂ  ਦਿਸਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ।ਫਿਰ ਜਦ ਦੋ ਜਣੇ  ਡਰੈਸਿੰਗ ਟੇਬਲ ਲਾਹੁਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਕੱਦ  ਜਿਡੇ  ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀਆਂ    ਤਿੰਨ ਫਾਕੜਾਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ।ਵੇਖ ਕੇ ਲੱਗਿਆ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਵਾਂ  ਸ਼ੀਸਾਂ ਪਆਉਣਾ ਘਰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਮੈਲ ਨਾਲ ਭਰਿਆਂ ਕੰਘਿਆਂ ‘ਚ ਫਸੇ ਸਿਰਾਂ ਦੇ ਵਾਲ ਤਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਸਿੱਟੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ;  ਕਰੀਮਾਂ ਪਾਲਸ਼ਾਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਥਾਂ  ਬਕਸੇ ‘ਚ ਹੋਰ ਚੌਹਾਂ ਮ੍ਹੀਨਿਆਂ ਨੂੰ ਖੰਘ ਦੀਆਂ ਸ਼ੀਸ਼ੀਆਂ ਪਈਆਂ ਦਿਸਣਗੀਆਂ ।ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਐਂ ਲੱਗਿਆ  ਬਈ  ਕੁੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਰੀਸੋ ਰੀਸ ਦੇਈ ਜਾਂਦੇ ਆ ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਵਾਲੇ ਲੋੜ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਅੱਗਾ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੇ ਪਿੱਛਾ ਨ੍ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਘੁੰਨੇ ਜੇਹੇ ਹੋ ਕੇ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਆ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਚ ਟੀਕਾਕਾਰ………… ਲੇਖ / ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸਭ ਤੋਂ ਨਵਾਂ ਧਰਮ ਹੈ ਜੋ ਪੰਦਰਵੀ ਸਦੀ ਵਿਚ ਉਤਪਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਛੇ ਸਦੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇਤਨਾਂ ਨਿਘਾਰ ਵਿਚ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਰੇ ਪੁਛੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਉਤਰ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।। ਬੁਧ ਧਰਮ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਮਹਾਤਮਾਂ ਬੁਧ ਅਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਮਹਾਂਵੀਰ ਨੇ ਜੋ ਅਸੂਲ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦਿਤੇ ਸਨ ਉਹ ਅਜ ਵੀ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹਨ।ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਆਰਾ, ਸਰਲ ਅਤੇ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਜ ਇਸ ਵਿਚ ਸਭ ਧਰਮਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿੰਤੂ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਤੇ ਅਧੋਗਤੀ ਆ ਗਈ ਹੈ।ਅਜ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ “ਕਿਰਤ ਕਰਨਾਂ, ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਅਤੇ ਵੰਡ ਛਕਣ” ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿਤਾ ਸੀ (ਕਿਤਨਾਂ ਸਰਲ ਅਤੇ ਮੰਨਣਯੋਗ ਸੀ)। ਇਸ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਬਾਕੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਾਂ, ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਊਚ-ਨੀਚ ਅਤੇ ਸੱਚ-ਝੂਠ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਤੀ ਸਗੋਂ ਇਸਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਆਪ ਖੁਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਜ ਅਸੀਂ ਕਿਤਨੇਂ ਮੰਦ-ਭਾਗੇ ਬਣ ਚੁਕੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਗਾਯਨ ਕਰਨ ਯੋਗੇ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ ਹਾਂ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਜਾਚ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਰਾਗੀ ਅਤੇ ਗਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਵੀ ਭੁਲ ਚੁਕੇ ਹਨ। ਸਾਡੀ ਇਸ ਮੰਦ-ਭਾਗੀ ਦਸ਼ਾ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਅਜ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਚ ਬੇਅੰਤ ਅਤੇ ਲੋੜ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵਧ ਟੀਕਾਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਜਾਏ ਢੋਲ ਦੀ ਆਵਾਜ ਨੂੰ ਹੀ ਅਸਲੀ ਰਾਗ ਦਸਦੇ ਹਨ ਬਾਕੀਆਂ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ਬੇਸ਼ਰਮੀਂ ਨਾਲ ਸ਼ਰੇ-ਆਮ ਅਤੇ ਬੇ-ਝਿਝਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। 

ਮਹਾਨ ਇਨਕਲਾਬੀ - ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ............ ਲੇਖ / ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਟੱਲੇਵਾਲੀਆ (ਡਾ)

ਮਹਾਨ ਸ਼ਾਇਰ ਅੱਲਾ ਯਾਰ ਖਾਂ ਯੋਗੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਲਿਖਦਾ ਹੈ :

ਕਰਤਾਰ ਕੀ ਸੌਗੰਧ ਹੈ, ਨਾਨਕ ਕੀ ਕਸਮ ਹੈ।
ਜਿਤਨੀ ਭੀ ਹੋ ਗੋਬਿੰਦ ਕੀ ਤਾਰੀਫ਼, ਵੁਹ ਕਮ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਇਨਸਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ, ਲੇਖਕ, ਕਵੀ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ, ਸੰਤ-ਸਿਪਾਹੀ, ਕੌਮ ਦੇ ਉਸਰਈਏ, ਦੀਨ-ਦੁਖੀ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਨ ਇਨਕਲਾਬੀ ਗੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਚਿੱਟਿਆਂ ਬਾਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ, ਕਲਗੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਨੀਲੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਸ਼ਾਹ ਅਸਵਾਰ ਆਖਕੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰਤੀ ਅਰਪਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵੀਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਜ਼, ਘੋੜਾ ਅਤੇ ਕਲਗੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤੇ ਸਨ। 

ਅਰਜ਼......... ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ਪਵਨ ਕੁਮਾਰ (ਇਟਲੀ)

ਹੇ ਭਗਵਾਨ... ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ
ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਜੀਓ... ਮੇਰੇ ਖੁਦਾ... ਮੇਰੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ
ਅੱਜ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸ਼ਰਨ ਚ ਆਇਆ ਹਾਂ...
ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਵਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ
ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਪੂਛੋਂ ਫੜ ਕੇ ਹਾਥੀ ਘੁਮਾਓਣੇ ਨੇ
ਅਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਰੂਹਾਨੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋਈ ਹੈ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਵਰਗੇ ਸਤਾਏ
ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘੱਲਿਆ
ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਆਇਆ ਹਾਂ।

ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ.......... ਗੀਤ / ਰਾਣਾ ਅਠੋਲਾ (ਇਟਲੀ)

ਸਾਰਾ ਜੱਗ ਖੁਸ਼ੀ ‘ਚ ਨਚਾਈਂ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ
ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਲਿਆਈ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ

ਹਰ ਦੇਸ਼ ਪਾਵੇ ਤਾਣੇ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਦੇ
ਮੁਕ ਜਾਣ ਯੱਭ ਦਾਤਾ ਗੋਲੀਆਂ ਤੇ ਬੰਬਾਂ ਦੇ,
ਨਜ਼ਰ ਸਵੱਲੀ ਸਭ ‘ਤੇ ਪਾਈਂ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ
ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਲਿਆਈ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ

ਇਕ ਸਚ......... ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ਦਿਲਜੋਧ ਸਿੰਘ

ਲੋਕ ਬਿਗਾਨੇ ਅਵਾਜ਼ ਵੀ ਮਾਰੀ
ਕਿਸੇ ਨਾ ਮੁੜ ਕੇ ਤੱਕਿਆ

ਕਦਮ ਕਦਮ ਤੇ ਖੜੀ ਉਡੀਕਾਂ
ਆਖਿਰ ਜਿਉੜਾ ਥੱਕਿਆ

ਚੰਨ  ਚਾਨਣੀ ਫਿੱਕੀ  ਫਿੱਕੀ
ਬਦਲਾਂ ਨੇ ਚੰਨ  ਢੱਕਿਆ

ਇਕ ਇਕ ਤਾਰਾ ਨਜ਼ਰ ਚੁਰਾਵੇ
ਤਕ ਤਕ ਮੈਨੂੰ  ਅੱਕਿਆ

ਜਰੂਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ........ ਨਜ਼ਮ/ਕਵਿਤਾ / ਅਮਰਜੀਤ ਵਿਰਕ

ਅਸੀਂ ਹਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਦੂਰ ਜਿੰਨੇ
ਹੋਈਏ ਦਿਲ ਤੋਂ ਵੀ ਦੂਰ
ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ

ਜਿੰਨੇ ਕਰੀਬ ਹੋ ਤੁਸੀਂ ਦਿਲ ਦੇ
ਅਸੀਂ ਆਈਏ ਉਤਨਾ ਹੀ ਕਰੀਬ
ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ

ਪੰਜਾਬੀਓ ਜਾਗਦੇ ਕਿ ਸੁੱਤੇ !.......... ਲੇਖ / ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਟੱਲੇਵਾਲੀਆ (ਡਾ)

ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੇ ਗੁਰੂਆਂ, ਪੀਰਾਂ, ਫਕੀਰਾਂ, ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਗ੍ਰੰਥ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਤੇ ਰਿਗਵੇਦ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਧਰਤੀ ਦਾ ਜ਼ਰਾ ਜ਼ਰਾ ਸੂਰਮਿਆਂ ਦੀ ਸੂਰਮਗਤੀ ਦੇ ਸੋਹਲੇ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਮਿਸਾਲ ਇਸ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਲੱਗਦੇ ਮੇਲਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਇਸਦੇ ਮਹਾਨ ਸਪੂਤਾਂ ਨੇ ਹਿੱਕਾਂ ਤਾਣ ਕੇ ਵੈਰੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦੇਸ਼ ਉਤੇ ਕਦੇ ਤੁਰਕਾਂ, ਕਦੇ ਅਫਗਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਕਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਜੋਸ਼ ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਟਿਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਿਆ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਬਾਰੇ ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਤ ਮੁਹਿੰਮਾਂ। ਪਰ ਹੁਣ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤੁਰਕਾਂ ਤੋਂ ਖਤਰਾ ਹੈ, ਨਾ ਅਫਗਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ’ਤੇ ਤੁਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। 1947 ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ 1984, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਸ-ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਦੌਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿਚੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕੇਗਾ। ਕਿਵੇਂ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਹੱਥ ਏ।ਕੇ। ਸੰਤਾਲੀ ਫੜਾਕੇ ਭਾਈਆਂ ਹੱਥੋਂ ਭਾਈਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਜਖ਼ਮ ਹਾਲੇ ਵੀ ਰਿਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਖ਼ਮਾਂ ’ਤੇ ਲੂਣ ਪਾਉਣ ਲਈ ਬੜੀਆਂ ਹੀ ਸੋਚੀਆਂ ਸਮਝੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੱਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਐਸੀ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਸੰਭਵ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।